Op dinsdag 9 februari jl. vond de eerste NEVAT Talk plaats met als thema ‘data-driven business model innovation’.

Tijdens ketenevent ‘Nederland Maakt’ in november 2019 heeft de Maakindustrie kennis kunnen maken met data gedreven waarde-creatie, een key note speech van Prof.dr. Frans Feldberg, hoogleraar aan de Vrije Universiteit. Op dezelfde inspirerende wijze als destijds trapte hij dit webinar af met een inzicht in hoe organisaties waarde kunnen creëren met data. Zijn inmiddels afgestudeerde student Jochem Hoogesteijn heeft als onderdeel van de uit het congres ontstane samenwerking met de VU een onderzoek uitgevoerd onder de NEVAT leden gebaseerd op dezelfde vraag. De resultaten van dit onderzoek vormen het tweede deel van het webinar.

Als je nagaat dat de grootste taxicentrale ter wereld zelf geen taxi’s heeft (Uber) en ’s werelds grootste aanbieder van accommodaties geen eigen onroerend goed (AirBnB), hoe borg je dan dat je zelf relevant blijft binnen de niet meer weg te denken digitale transitie? Welke kansen moet je daarvoor grijpen? Dit zijn cruciale vragen voor organisaties. Feldberg onderstreept dat er maar één manier is: grijp de kansen die data en analytics bieden op verantwoorde wijze. Wees niet naïef! Hij ziet heel veel kansen. Ook in de maakindustrie. Dit is ook gebleken uit het onderzoek van Hoogesteijn.

Feldberg: “Wees niet naïef! Dit gaat niet meer weg.”

Hij legt uit dat twee kerneigenschappen van data maken dat ze zo ontzettend belangrijk zijn geworden. Als eerste portability, het feit dat data los kan komen van de context waarin het wordt gegenereerd. Maar ook interconnectivity, wat betekent dat data verbonden kan worden met andere databronnen. De combinatie van deze eigenschappen zorgt ervoor dat computers -  die gelukkig nog niet zélf kunnen denken – verbanden en patronen kunnen ontdekken. En die informatie is goud waard!

Hoe organisaties daadwerkelijk waarde kunnen creëren met data licht Feldberg toe aan de hand van de twee ‘tracks’ binnen het data-driven business model:

Ga verbeteren (improve). Gebruik data om je bestaande processen beter te laten verlopen. Datgene wat we nu doen moeten we steeds beter doen. Of, beter nog, ga innoveren (innovate): voeg zelf data-gedreven diensten en producten toe aan de eigen portfolio. Hier binnen worden in ieder geval drie strategieën onderscheiden: data verzamelen en verkopen (selling), data ruilen om meer kennis te genereren (bartering) of het ‘wikkelen’ van nieuwe producten en diensten om bestaande oplossingen of hardware. Dit noemen ze wrapping.

Het onderscheid tussen improve en innovate staat centraal in het onderzoek van Hoogesteijn. Wat betekent dit voor mijn business model? Voor mijn kernactiviteiten of mijn klanten?

Voordat Feldberg het stokje overdraagt wil hij de deelnemers nog twee dingen mee geven:

1. Durf te experimenteren (leren is belangrijker dan het resultaat)
2. Er is geen enkele organisatie die het alleen kan; successen behoren toe aan ecosystemen van organisaties die met elkaar samenwerken

Het onderzoek

Het onderzoek dat is uitgevoerd door Jochem Hoogesteijn onder ca 90 NEVAT leden was gericht op de rol van data en analytics en in het bijzonder hoe de vaardigheden daaromtrent van invloed waren op de prestaties van de bedrijven. Hij heeft daarbij ingezoomd op de verschillende vormen van data analytics, van beschrijvende tot voorspellende en zelfs voorschrijvende analytics.

Hoe is analytics van invloed op bijvoorbeeld besluitvormingsvaardigheden? Of op het vermogen om bestaande processen te verbeteren of nieuwe processen te ontwikkelen?

Uit de resultaten bleek ondermeer dat beschrijvende statistiek, zoals dashboards en het monitoren van de processen, goede vaardigheden zijn om door middel van data huidige processen te exploiteren. Denk hierbij aan het verhogen van de productiecapaciteit, verbeteren van de kwaliteit van het product etc.

Voor het vinden van patronen in data om nieuwe diensten of producten aan klanten aan te bieden, bleken vooral vaardigheden op gebied van voorspellende of zelfs voorschrijvende analytics van belang.

Als rode draad kwam uit de onderzoeksresultaten dat het van essentieel belang is om een datagedreven cultuur te hebben om als bedrijf ook daadwerkelijk te kunnen profiteren van grote hoeveelheden data en analytics-vaardigheden. Pas dan kan men er de vruchten van plukken.

Aan de hand van een aantal stellingen presenteert Hoogesteijn de belangrijkste resultaten van zijn onderzoek. Hieruit blijkt dat het overgrote merendeel van de respondenten data beschouwt als essentiële factor in het kunnen leveren van waarde aan de klanten. Een interessante discussie volgt als moderator Anne-Jaap Deinum op basis van de stellingen reacties polst onder de aanwezigen.

Al met al een goede kick-off van de serie NEVAT Talks die vanaf nu iedere 2^e dinsdag van de maand georganiseerd gaan worden. Gratis voor NEVAT leden en relaties. De eerstvolgende vindt plaats op 9 maart en heeft als thema ‘advanced manufacturing’.